Czym jest upadłość konsumencka i jak ją ogłosić

Upadłość konsumencka umożliwia osobom fizycznym spełniającym określone warunki, jak również wtedy, gdy nie są już w stanie spłacać swoich zobowiązań wyjście z trudnej sytuacji finansowej.
W ostatnich latach upadłość konsumencka w Polsce zyskała na znaczeniu, a dzięki liberalizacji przepisów, zwiększyła się jej dostępność dla osób niewypłacalnych. Z każdym rokiem większa liczba Polaków decyduje się ogłosić upadłość. Czasem jest to najlepszy sposób pozbycia się wszystkich długów dla osób bez majątku, lub posiadających nieduży majątek, które mogą upadłość ogłosić w uproszczony sposób.

Na czym polega upadłość konsumencka?

Istotą nowelizacji ustawy prawo upadłościowe + zmiany w 2020 roku, jak i wcześniejszych zmian, jest zasada humanitaryzmu, która jasno wskazuje, że jej nadrzędny cel, to oddłużenie osoby zadłużonej, a dopiero kolejnym zadaniem jest zaspokojenie potrzeb i wniosków wierzycieli.

Możliwość całkowitego oddłużenia to nie jedyny skutek ogłoszenia upadłości. W czasie postępowania upadłościowego ustala się plan spłaty dostosowany do sytuacji finansowej dłużnika, który uzyskuje szansę spłacania zobowiązań i stopniowego zmniejszania długu.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć do sądu tylko osoba niewypłacalna, czyli niezdolna do spłacania zadłużenia, lub posiadająca majątek za mały, aby zaspokoić wierzycieli, nieprowadząca działalności gospodarczej ani nie będąca w spółce.

Konsument może zostać całkowicie uwolniony od zobowiązań finansowych, oczywiście jeśli spełnia odpowiednie, wyszczególnione przez sąd warunki.

Aby ogłosić upadłość konsumecką wystarczy stwierdzenie, że konsument jest niewypłacalny, a jego opóźnienia w spłacie zadłużenia muszą wynosić co najmniej trzy miesiące.

Skorzystanie z prawa do ogłoszenia upadłości jest możliwe tylko raz na dziesięć lat. Sąd ogłasza ją przede wszystkim w celu oddłużenia tej konkretnej osoby, a dopiero potem spłacenia wierzycieli. Do niedawna było to możliwe tylko pod warunkiem, że do niewypłacalności doszło z przyczyn niezależnych od zadłużonego konsumenta. Musiała ona mieć charakter losowy (trudna sytuacja rodzinna, choroba, utrata pracy).

Osoby niewypłacalne bez majątku, ani dochodów, mogą ogłosić upadłość w trybie uproszczonym, z całkowitym umorzeniem Ich zobowiązań.

Jak ogłosić upadłość konsumencką?

Aby skutecznie ogłosić upadłość konsumencką należy przede wszystkim złożyć wniosek o jej ogłoszenie w sądzie gospodarczym odpowiadającym miejscu naszego zamieszkania.

Nie jest on łatwy do samodzielnego wypełnienia bez znajomości prawa. Zawiera wiele punktów, które mają istotny wpływ na jego rozpatrzenie przez sąd. Lepiej sporządzony wniosek, to szybsze wydanie orzeczenia o upadłości konsumenckiej.

Od 2020 r. większa dostępność upadłości konsumenckiej

Do marca 2020 r. nie każdy konsument mógł uzyskać ogłoszenie upadłości. Sąd przeważnie wydawał decyzję odmowną, jeżeli ktoś doprowadził do niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażących zaniedbań.

Teraz może to zrobić każdy, lecz jeśli do niewypłacalności doszło z winy dłużnika, to musi się on liczyć z bardziej rygorystycznymi zasadami spłacania zobowiązań.

Wniosek o ogłoszenie bankructwai konsumenckiego mogą obecnie składać także osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Nowelizacja prawa upadłościowego, która weszła w życie 24 marca 2020 r. spowodowała znaczny wzrost liczby ogłaszonych upadłości.

Zmiany w Prawie Upadłościowym

• Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą są teraz traktowani jak konsumenci.
• Sąd nie oddala już wniosku o upadłość, nawet jeśli dłużnik umyślnie lub przez rażące niedbalstwo doprowadził do niewypłacalności. Powód ten jest badany dopiero na etapie ustalania planu spłaty, co ma usprawnić proces upadłościowy.
• Dłużnik, który umyślnie lub przez rażące niedbalstwo doprowadził do niewypłacalności, będzie spłacał zobowiązania dłużej (36 miesięcy do 7 lat) niż ten, którego sytuacja wynikała z przyczyn niezależnych (maksymalnie 3 lata).

Czy warto ogłosić upadłość konsumencką?

Możliwość całkowitego oddłużenia to nie jedyny skutek ogłoszenia upadłości. W czasie postępowania upadłościowego ustala się plan spłaty dostosowany do sytuacji finansowej dłużnika, który uzyskuje szansę spłacania zobowiązań i stopniowego zmniejszania długu.

Wszelkie postępowania sądowe i działania egzekucyjne zostają wstrzymane, a w dalszej kolejności nawet całkowicie umorzone. Zatrzymane zostaje także naliczanie odsetek od pożyczek i kredytów.

Syndyk nie przeznacza całej kwoty z licytacji na spłatę wierzycieli. Jej część przekazuje na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych upadłego i jego rodziny. Licytacji nie podlegają przedmioty osobiste upadłego i rzeczy niezbędne do pracy zarobkowej.

Po zakończenia postępowania upadłościowego i umorzenia pozostałych zadłużeń, sąd wykreśla upadłego z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. Na jego wniosek usuwa się też dane z rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej i może się on starać o kredyt lub pożyczkę.

Czy po ogłoszeniu upadłości mam szansę na całkowite umorzenie moich zobowiązań?

Oczywiście, że tak. Jednak taka możliwość zaistnieje tylko i wyłącznie w przypadku, gdy sąd albo tymczasowy nadzorca sądowy udowodnią, że dłużnik nie posiada żadnego majątku, ruchomości i nieruchomości, a także wykażą, że jest „trwale niezdolny do pokrywania zobowiązań”.

Jeżeli sąd ustali, że niezdolność do spłacania wierzytelności nie ma u dłużnika charakteru permanentnego i podejmie on decyzję o warunkowym umorzeniu zadłużeń – wtedy taki dłużnik pozostaje w pięcioletnim okresie „zawieszenia”.

Można wtedy złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty, a w konsekwencji dłużnik będzie musiał uregulować chociaż część zobowiązań. Będąc w stanie „zawieszenia”, osoba zadłużona będzie miała obowiązek składać sądowi coroczne sprawozdania o swojej sytuacji finansowej.

Ogłoszenie upadłości i co dalej?

Po zakończeniu postępowania upadłościowego konsument ma obowiązek ujawnienia całego swojego majątku oraz dostarczenia dokumentacji, która go dotyczy. Od tego momentu, cały majątek konsumenta, włącznie z wynagrodzeniem, staje się częścią masy upadłościowej, którą zarządza syndyk wyznaczony przez sąd.

Syndyk przeprowadza inwentaryzację majątku konsumenta, a następnie przystępuje do jego sprzedaży, z wyłączeniem składników, które są niezbędne do prowadzenia gospodarstwa domowego i wyłączone spod egzekucji.

Upadły może dokonywać jedynie zakupów związanych z codziennymi potrzebami, korzystając z funduszy wyłączonych spod zajęcia przez syndyka. Zawieszone zostają również postępowania sądowe i egzekucyjne prowadzone przeciwko konsumentowi; w tych sprawach reprezentuje go syndyk.

Następnie realizowany jest plan spłat, który obejmuje ustalenie majątku dłużnika oraz ewentualne zobowiązania wobec wierzycieli.

Warto pamiętać, że bankructwo konsumenckie nie obejmuje długów z tytułu alimentów, odszkodowań wynikających z przestępstw czy wykroczeń oraz rent odszkodowawczych.